BẠN CÓ BIẾT GAN QUAN TRỌNG NHƯ THẾ NÀO?

Bài viết dưới đây sẽ chia sẻ cho anh chị thấy gan quan trọng như thế nào ?  Làm thế nào các tế bào gan có thể tái sinh, điều gì sẽ xảy ra khi gan không khỏe hoặc bị bệnh, và điều quan trọng nhất làm thế nào để giữ cho lá gan khỏe mạnh. Hãy cùng với Activa tìm hiểu nhé.

Gan quan trọng như thế nào?

1. Vai trò của gan trong cơ thể

Gan là cơ quan nội tạng lớn nhất trong cơ thể và đồng thời là tuyến tiêu hoá lớn nhất trong cơ thể con người. 

Trong cơ thể người, gan có vai trò thực hiện các nhiệm vụ quan trọng để duy trì sức khỏe. Gan có khả năng tái tạo nhu mô bị mất, nếu như khối lượng hao hụt dưới 25% thì gan có thể phục hồi lại hoàn toàn. Gan được tiếp nhận chất dinh dưỡng và hóa chất hấp thu từ hệ tiêu hóa đầu tiên nên có nhiệm vụ như một “nhà máy lọc máu” chính trước khi thức ăn được chuyển hóa thành các dạng khác nhau đến các cơ quan trong cơ thể. 

Gan thực hiện hơn 500 nhiệm vụ thiết yếu trong cơ thể sống

2. Hiểu về cấu tạo của gan

Gan được cấu tạo bởi 3 thành phần chính: các bao gan, nhu mô gan, các mạch máu và đường dẫn mật trong gan. Cân nặng từ 1,44 đến 1,66 kilôgam (kg), gan có màu nâu đỏ với kết cấu như cao su. Nó nằm ở phía trên và bên trái của dạ dày và bên dưới phổi.

Một lớp mô sợi được gọi là nang Glisson bao phủ bên ngoài gan. Nang này được bao phủ thêm bởi phúc mạc, một màng tạo thành niêm mạc của khoang bụng.Điều này giúp giữ gan tại chỗ và bảo vệ gan khỏi những tổn thương vật lý.

Mạch máu

Không giống như hầu hết các cơ quan, gan có hai nguồn máu chính. Tĩnh mạch cửa mang máu giàu chất dinh dưỡng từ hệ tiêu hóa và động mạch gan mang máu có oxy từ tim.Máu được đưa ra khỏi gan qua ba tĩnh mạch gan.

Các mạch máu chia thành các mao mạch nhỏ, với mỗi mao mạch kết thúc bằng một tiểu thùy. Các tiểu thùy là các đơn vị chức năng của gan và bao gồm hàng triệu tế bào được gọi là tế bào gan.

3. Chức năng của Gan

 Gan quan trọng như thế nào ? Gan là một tạng lớn nhất của cơ thể, vừa có chức năng ngoại tiết, vừa có chức năng nội tiết, vừa là kho dự trữ của rất nhiều chất, vừa là trung tâm chuyển hóa quan trọng có tính chất sống còn của cơ thể.

a) Chức năng chuyển hóa

Sự chuyển hóa các chất cơ bản (glucid, lipid, protid) diễn ra ở nhiều cơ quan, tổ chức khác nhau trong hệ tiêu hoá, nhưng ở gan quá trình chuyển hóa này diễn ra rất mạnh mẽ.

• Chuyển hóa glucid

Glucid cung cấp năng lượng sống cho cơ thể (nó đảm bảo 2/3 toàn bộ năng lượng sống trong cơ thể). Chuyển hóa glucid tại gan thông qua quá trình tổng hợp glycogen dự trữ cho cơ thể và tăng phân giải glycogen cung cấp năng lượng cho cơ thể.

• Chuyển hóa lipid

Chuyển hóa lipid chủ yếu xảy ra ở gan. Các acid béo đến gan phần lớn tổng hợp thành triglycerid, phospholipid, cholesterol ester. Từ các chất này gan tổng hợp tạo lipoprotein và đưa vào máu để vận chuyển đến các tổ chức, tế bào khắp cơ thể.

• Chuyển hóa protid

Với protein, gan là một trung tâm chuyển hóa quan trọng đồng thời cũng là một kho dự trữ quan trọng nhất của cơ thể.

Protein được dự trữ ở gan dưới dạng nhiều protein enzyme và một số protein chức năng. Các protein này khi phân giải sẽ tạo thành các acid amin đưa vào máu cung cấp cho các tế bào khác trong cơ thể.

b) Chức năng chống độc

Gan được xem như là một lá chắn của cơ thể có tác dụng ngăn chặn các chất độc xâm nhập vào cơ thể qua đường tiêu hóa, đồng thời làm giảm độc tính và thải trừ một số chất cặn bã do chuyển hóa chất trong cơ thể tạo nên.

Gan thực hiện chức năng chống độc bằng 2 cách như sau:

• Bằng các phản ứng hóa học: đây là cơ chế chủ yếu để biến các chất độc hại thành các chất không độc hoặc ít độc hơn rồi đào thải qua đường thận. 
• Bằng cách cố định và thải trừ một số kim loại nặng, các chất màu đến gan sẽ bị giữ lại không biến đổi gì và đào thải ra ngoài qua đường mật.

c) Chức năng tạo mật

   Mật được sản xuất liên tục từ tế bào gan và được dự trữ cô đặc ở túi mật rồi từ đó được bơm xuống ruột non trong các bữa ăn. Mật có tác dụng giúp tiêu hóa thức ăn tan trong dầu, giúp hấp thu chất dinh dưỡng của cơ thể.

d) Chức năng dự trữ

• Dự trữ các vitamin tan trong dầu : Gan vừa có tác dụng làm tăng hấp thu các vitamin tan trong dầu nhờ chức năng bài tiết mật, vừa là nơi dự trữ các vitamin ấy. Một số vitamin tan trong dầu được dự trữ tại gan như : vitamin A, vitamin D, vitamin E ..
• Dự trữ vitamin B12: Vitamin B12 sau khi được hấp thụ sẽ được vận chuyển về gan và dự trữ ở đó rồi được giải phóng dần cho cơ thể sử dụng. Lượng dự trữ vitamin B12 ở gan rất lớn, có thể dùng cho cơ thể khoảng 2 năm ở điều kiện bình thường .
• Dự trữ sắt: Sắt được dự trữ tại gan dưới dạng liên kết với apoferritin. Từ gan, sắt được vận chuyển dần tới tủy xương, tham gia vào quá trình tạo hồng cầu.
• Dự trữ máu: gan là cơ quan nhận được nhiều máu nhất trong cơ thể.

4. Sự tái tạo

Vì tầm quan trọng của gan và các chức năng của nó, quá trình tiến hóa đã đảm bảo rằng gan có thể mọc lại nhanh chóng miễn là được giữ gìn sức khỏe. Khả năng này có ở tất cả các loài động vật có xương sống từ cá đến người.

Gan là cơ quan nội tạng duy nhất có thể tái tạo.

Nó có thể tái tạo hoàn toàn, miễn là còn lại tối thiểu 25% mô. Một trong những khía cạnh ấn tượng nhất của kỳ tích này là gan có thể phục hồi về kích thước và khả năng trước đây mà không bị ảnh hưởng chức năng trong quá trình tăng trưởng.

Sự tái tạo này được trợ giúp bởi một số hợp chất, bao gồm các yếu tố tăng trưởng và cytokine. Một số hợp chất quan trọng nhất trong quá trình này dường như là:

• Yếu tố tăng trưởng tế bào gan
• Insulin
• Chuyển đổi yếu tố tăng trưởng-alpha
• Yếu tố tăng trưởng biểu bì
• Interleukin-6
• Norepinephrine

5. Những nguy cơ tổn thương gan

Tuy là một cơ quan lớn, hoạt động bền bỉ nhưng gan cũng là cơ quan dễ bị rối loạn và dễ “mắc bệnh” nhiều nhất do phải làm việc quá sức khi ta đưa vào cơ thể nhiều chất độc hại. Những bữa ăn thiếu sự cân bằng với lượng dư lipid (dầu, mỡ…), những món ăn kém vệ sinh, thói quen sử dụng nhiều rượu, bia, cà phê, thuốc lá…, lao động quá sức, việc sử dụng các thuốc như thuốc kháng lao, kháng virus, quá liều paracetamol… hay những công việc phải thường xuyên tiếp xúc với hóa chất độc hại đều là những yếu tố nguy cơ đe dọa trực tiếp đến sức khỏe của lá gan, gây suy giảm chức năng gan.

Khi bị tổn thương, gan suy giảm khả năng lọc và thải chất độc trong máu gây tích tụ các chất độc, giảm sức đề kháng của cơ thể, đồng thời sẽ kéo theo hệ quả ảnh hưởng đến một loạt các hoạt động sống trong cơ thể làm suy giảm chất lượng cuộc sống.

Nếu không biết cách bảo vệ, những căn bệnh mà lá gan bạn sẽ mắc phải có thể kể đến: rối loạn chức năng gan, viêm gan, suy gan, gan nhiễm mỡ, nhiễm siêu vi hay những căn bệnh phức tạp và rất nguy hiểm như xơ gan, ung thư gan…

6. Bệnh tật

Một cơ quan phức tạp như gan có thể gặp nhiều vấn đề. Gan khỏe mạnh hoạt động rất hiệu quả. Tuy nhiên, trong một lá gan bị bệnh hoặc bị trục trặc, hậu quả có thể nguy hiểm, thậm chí gây tử vong.

Ví dụ về bệnh gan bao gồm:

– Bệnh sán lá gan lớn: Là do sự xâm nhập ký sinh của một loại giun ký sinh được gọi là sán lá gan, có thể nằm im trong gan hàng tháng, thậm chí hàng năm. Bệnh sán lá gan nhỏ được coi là một bệnh nhiệt đới.

 – Xơ gan: Điều này cho thấy các mô sẹo thay thế các tế bào gan trong một quá trình được gọi là xơ hóa. Tình trạng này có thể do một số yếu tố gây ra, bao gồm độc tố, rượu và viêm gan. Cuối cùng, xơ hóa có thể dẫn đến suy gan vì chức năng của các tế bào gan bị phá hủy.

 – Viêm gan: Viêm gan là tên gọi của bệnh nhiễm trùng gan nói chung và vi rút, chất độc hoặc phản ứng tự miễn dịch có thể gây ra bệnh này. Nó được đặc trưng bởi một lá gan bị viêm. Trong nhiều trường hợp, gan có thể tự hồi phục, tuy nhiên những trường hợp nặng có thể bị suy gan.

 – Bệnh gan do rượu : Uống quá nhiều rượu trong thời gian dài có thể gây tổn thương gan.

Nguyên nhân gây ra bệnh xơ gan trên thế giới.

 – Viêm đường mật xơ cứng nguyên phát (PSC): PSC là một bệnh viêm nghiêm trọng của đường mật dẫn đến phá hủy chúng. Hiện không có cách chữa trị và nguyên nhân hiện vẫn chưa được biết rõ, mặc dù tình trạng này được cho là tự miễn dịch.

 – Bệnh gan nhiễm mỡ: Bệnh này thường xảy ra cùng với bệnh béo phì hoặc lạm dụng rượu. Trong bệnh gan nhiễm mỡ, không bào mỡ tích tụ trong tế bào gan. Nếu không phải do lạm dụng rượu, tình trạng này được gọi là bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD).

Nó thường do di truyền, thuốc men hoặc chế độ ăn uống nhiều đường fructose. Đây là chứng rối loạn gan phổ biến nhất ở các nước phát triển và có liên quan đến tình trạng kháng insulin. Viêm gan nhiễm mỡ không do rượu (NASH) là một tình trạng có thể phát triển nếu NAFLD trở nên tồi tệ hơn. NASH là một nguyên nhân được biết đến của bệnh xơ gan.

 – Hội chứng Gilbert: Đây là một rối loạn di truyền ảnh hưởng từ 3-12% dân số. Bilirubin không được phân hủy hoàn toàn. Vàng da nhẹ có thể xảy ra, nhưng rối loạn này là vô hại.

 – Ung thư gan: Các loại ung thu gan phổ biến nhất là ung thư biểu mô tế bào gan và ung thư đường mật. Nguyên nhân hàng đầu là rượu và viêm gan. Đây là dạng ung thư phổ biến thứ sáu và là nguyên nhân gây tử vong do ung thư thường xuyên thứ hai.

7. Các phương pháp vàng bảo vệ gan khỏe mạnh

a. Dinh dưỡng hợp lý

Chọn thực phẩm đảm bảo vệ sinh và ăn uống đầy đủ, cân bằng các loại chất đạm, chất béo, vitamin, khoáng chất, ăn nhiều thực phẩm tươi, giàu chất xơ: rau xanh, trái cây,…tránh ăn nhiều đồ chiên, nướng, uống đủ nước mỗi ngày (khoảng 2,5 lít/ngày).

b. Tăng cường vận động

Tập luyện thể dục thể thao thường xuyên và điều độ là một trong những phương pháp tuyệt vời vì tính đơn giản, hiệu quả, ít tốn kém để giữ cho cơ thể luôn được khỏe mạnh mỗi ngày.

c. Dùng các sản phẩm hỗ trợ gan

Bên cạnh những thực phẩm từ thiên nhiên, bạn cũng có thể tận dụng lợi ích thải độc gan từ những viên uống. Ưu điểm khi thực hiện phương pháp này là giúp phục hồi chức năng gan trong thời gian ngắn, là lựa chọn phổ biến của những người bận rộn hoặc thường xuyên phải uống bia rượu.

Ngoài ra, bạn cần hạn chế tiếp xúc với các loại hóa chất độc hại để ngăn ngừa những tác động tiêu cực lên lá gan của mình. Chế độ ăn uống lành mạnh và sử dụng thuốc điều trị đúng cách cũng đóng vai trò quan trọng trong quá trình tìm lại sức khỏe cho gan.

Xem thêm : Cùng khám phá: gan uống gì cho mát?

Activa Well Being Detox – Thanh thải độc tố.

Viên uống vi hạt thải độc từ tảo Well Being Detox

Thành phần: Sản phẩm là sự kết hợp chiết xuất đến từ 4 loại tảo: Tảo fucus, tảo Ascophyllum, tảo Laminaria và tảo Lithothamne.

Công dụng : Giúp thanh lọc và thải độc gan mật cũng như đường tiêu hoá cho cơ thể khoẻ mạnh. Giải độc rượu và loại bỏ các chất cặn bã như hóa chất, kim loại nặng và giữ cho đường ruột luôn được vệ sinh hiệu quả.

Chỉ tiêu chất lượng :

– 100% chiết xuất từ các dược liệu khô đã được chuẩn độ tiêu chuẩn hoá

– Truy xuất dễ dàng nguồn gốc của các loại hoạt chất

– Không chứa thành phần thuốc trừ sâu hay kim loại nặng

– Không chứa những thành phần biến đổi gen có hại cho sức khoẻ

Chi tiết sản phẩm xem tại : 

https://activavietnam.com/san-pham/detox-well-being/

d. Hạn chế rượu bia, thuốc lá

 Nếu có sử dụng rượu bia hay trong hoàn cảnh phải sử dụng rượu bia thì nên dùng với lượng vừa phải theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới (WHO): 25 ml/ngày (rượu 40 độ), tuyệt đối không nên uống rượu khi mắc các bệnh về gan. Hạn chế hay tốt nhất là không hút thuốc lá.

e. Quan hệ tình dục an toàn

Quan hệ tình dục an toàn để phòng ngừa lây virus viêm gan siêu vi C, liên hệ nhân viên y tế ngay nếu bạn tiếp xúc trực tiếp với máu người khác

   Gọi cho trung tâm y tế hỗ trợ tư vấn và xử trí nếu bạn tiếp xúc với máu của người khác do tai nạn… Cũng cần lưu ý không dùng chung các vật dụng cá nhân liên quan đến vệ sinh như bàn chải đánh răng, khăn tắm, tránh kim tiêm bẩn…

   Trên đây là những chia sẻ giúp Anh/Chị hiểu Gan quan trọng như thế nào ? và cách chăm sóc để có 1 lá gan khỏe mạnh, chúc Anh/Chị thật nhiều sức khỏe!

Tài liệu tham khảo:

https://www.medicalnewstoday.com/articles/305075#health

http://bvtamtrinhatrang.com.vn/vn/vai-tro-chuc-nang-cua-gan-trong-co-the-con-nguoi.html

https://vi.wikipedia.org/wiki/Gan